Czterysta lat od śmierci św. Franciszka SalezegoFranciszek Salezy, właściwie François de Sales (ur. 21 sierpnia 1567 w
Thorens-Glières, zm. 28 grudnia 1622 w Lyonie) – sabaudzki doktor
Kościoła, święty Kościoła katolickiego, biskup Genewy, założyciel zakonu
wizytek, autor dzieła Filotea. Wprowadzenie do życia pobożnego.
Dzieciństwo i młodość
Franciszek Salezy urodził się w Château de Thorens (Księstwo
Sabaudii-Piemontu, obecnie gmina Thorens-Glières we Francji) w rodzinie
szlacheckiej. Jego rodzicami byli François de Boisy (lord Boisy, Sales i
Novel) i Françoise de Sionnz. Był pierwszy z dwanaściorga dzieci,
rodzice chcieli, żeby zrobił świetną karierę i zapewnili mu najlepszą
edukację. Uczył się w La Roche i Annecy. Wychowaniem zajęli się jezuici.
Formacja
W 1583 w wieku 16 lat zaczął się uczyć w Collège de Clermont (później
przemianowany na Lycée Louis-le-Grand) w Paryżu. Rok później, po
dyskusji na temat predestynacji, kiedy uznał, że pójdzie do piekła,
doświadczył osobistego kryzysu. Jego rozpacz była tak duża, że był
fizycznie chory i nawet przykuty do łóżka. Trwało to cały grudzień 1586.
W styczniu z olbrzymim trudem odwiedził nieistniejący już kościół
Saint-Etienne des Grès (św. Stefana), gdzie modlił się przed obrazem
NMP. Tam jego kryzys się zakończył i wtedy zdecydował poświęcić swe
życie Bogu i złożyć śluby czystości. Został tercjarzem minimitów.
Franciszek doszedł do wniosku, że niezależnie od tego, co otrzyma od
Boga, będzie to dobre, bo Bóg jest Miłością. To wierne zawierzenie Bogu
jego miłości nie tylko oddaliło jego wątpliwości, ale również wpłynęło
na resztę jego życia i na jego nauki. Jego sposób nauczania jest często
określany w duchowości katolickiej jako „Filotea”, czyli droga do życia
pobożnego.
W 1588 Franciszek przeniósł się z Uniwersytetu w Paryżu na Uniwersytet
w Padwie, tam studiował zarówno prawo i teologię. Jego przewodnikiem
duchowym został jezuita, ksiądz Antonio Possevino. Tu powstała myśl o
zostaniu kapłanem. Inteligentny i przystojny Salezy przeszedł różnorodne
doświadczenia, które przeniosły jego serce ku Bogu, a nie rzeczom
świeckim. Salezy brał różne wydarzenia w swoim życiu za znaki, że
Chrystus wzywa go do miłości do Kościoła, kiedyś np. podczas jazdy
konnej jego miecz upadł na ziemię i skrzyżował się z innym mieczem
tworząc znak krzyża.
Kariera duchowna
W 1592 zakończył studia doktoranckie z prawa i teologii. Odbył
pielgrzymkę do sanktuarium maryjnego w Loreto, znanego z bazyliki
Sanktuarium Santa Casa w Loreto, a później powrócił do domu. Władze
Chambéry uznały jego licencję prawniczą. Ojciec przygotował różne
stanowiska dla syna, m.in. w senacie Chambéry. Zaaranżował mu także
małżeństwo z bogatą dziedziczką. Ale Franciszek odmówił i powiedział, że
przyszłość wiąże z Kościołem, czego ojciec nie chciał zaakceptować.
Dzięki interwencji Claude de Granier, ówczesnego biskupa Genewy,
otrzymał święcenia kapłańskie i natychmiast został mianowany rektorem
katedry w 1593, co było najwyższym stanowiskiem w diecezji.
Od czasu reformacji, siedziba biskupów Genewy była w Annecy w Sabaudii,
ponieważ miastem rządzili kalwiniści. Franciszek zaangażował się
energicznie w nawracanie protestantów w Sabaudii i wielu wróciło do
dawnej wiary katolickiej. Pojechał do Rzymu i Paryża, gdzie zawiązał
sojusz pomiędzy papieżem Klemensem VIII oraz francuskim królem Henrykiem
IV. W 1602 biskup Granier zmarł i Franciszek zajął jego miejsce.
Ściśle współpracował z kapucynami, którzy działali na terenie diecezji.
Dowodem uznania z ich strony było uznanie go za oficjalnego
współpracownika zakonu, co jest najwyższym tytułem, który może uzyskać
osoba nienależąca do zakonu. Miał opinię fascynującego kaznodziei i
ascety. Był znany jako przyjaciel biednych, człowiek o nadprzyrodzonej
uprzejmości i głębokim zrozumieniu ludzkich spraw. Właściwości te są
dostrzegalne w jego książkach, z których najbardziej znana to
Wprowadzenie do życia pobożnego, która, co było w tamtych czasach
niezwykłe, została napisana specjalnie dla ludzi świeckich. Doradza
kierowanie się miłością bardziej niż ocenianiem się jako metodę rozwoju
duchowego. Pozostawił także mistyczny Traktat o Miłości Bożej i wiele
wysoko cenionych listów zawierających porady duchowe. Pisał bardzo
przejrzyście i elegancko po francusku, włosku i łacinie. Jego pisma o
doskonałości serca Maryi jako modelu miłości do Boga zainspirowały Jeana
Eudesa.
Wspólnie ze św. Joanną de Chantal w czerwcu 1610 w Annecy założył zakon
wizytek. Arcybiskup Denis-Simon de Marquemont, był wprawdzie
przyjacielem Franciszka, ale ograniczył swobodę zakonu w 1616 nakazując
mu klauzurę. Założył także Kongregację Oratorium św. Filipa Neri w
Thonon-les-Bains, w której pełnił funkcję przełożonego. Jednak wkrótce
po jego śmierci kongregacja przestała istnieć.
Franciszek rozwinął język migowy w celu nauczania osób niesłyszących o
Bogu. Z tego powodu jest on patronem osób niesłyszących.
W grudniu 1622 pełnił obowiązki w orszaku księcia Sabaudii Karola
Emanuela, który objeżdżał księstwo. Po przyjeździe do Lyonu zdecydował
się zamieszkać w chacie ogrodnika w klasztorze wizytek. Tam umarł z
powodu udaru 28 grudnia 1622, w wieku 55 lat. Pomimo protestów
mieszkańców Lyonu jego ciało przeniesiono do Annecy w 1624, gdzie
spoczęło w kościele macierzystym Sióstr Nawiedzenia (i było tam aż do
Rewolucji Francuskiej). Serce zatrzymały wizytki w Lyonie, ale podczas
Rewolucji zostało przewiezione do Wenecji.
Powrót